شیراز، چهارراه ادبیات، نبش بلوار چهل مقام، دانشگاه هنر شیراز، اتاق 221، هستۀ پژوهشی مطالعات تاریخی معماری، کدپستی: 7146696989
Email: Histarch@shirazartu.ac.ir ✉️
امروز :
دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
بازدید امروز
22
بازدید دیروز
49
بازدید کل
22,415
کاربست فتوگرامتری عکسهای تاریخی در مستندنگاری بناهای تخریب‌شده (نمونۀ موردمطالعه: عمارت تاریخی سعدیه)
چکیده
عکس‌ها در برخی موارد تنها اسناد برجای‌مانده از میراث معماری ایران هستند که می‌توانند سندی ارزشمند و بی‌همتا در بازخوانی بناهای تخریب‌شده باشند. در بیشتر اوقات از معکوس کردن فرآیند رسم پرسپکتیو (شیوۀ گرافیکی) برای بازیابی اسناد معماری از این عکس‌ها استفاده شده است که روشی پیچیده و زمان‌بر است و به‌دلیل نادیده گرفتن اعوجاج‌های لنز و اِشکالات تصویری ناشی از بازتولید عکس‌ها در رسانه‌های مختلف، خطاهایی دربر دارند. هدف پژوهش کنونی، تدوین و کاربستِ عملیِ روشی است که براساس آن بتوان با استفاده از فتوگرامتریِ تک‌عکسِ تصحیح‌شده و مبتنی‌بر قیود شکلی بناهای ایرانی به تصحیح عکسهای غیرمتریک از آثار معماری پرداخت؛ بنابراین، پرسش پژوهش چنین طرح شده است که، فرآیند عملی در بازخوانی متریک ازطریق فتوگرامتری تک‌عکس در عکسهای تاریخی چگونه است؟ چالش‌ها، خطاها و راه‌های دستیابی به نتایج معتبر در آثار معماری ایران به چه نحوی است؟ و در عمل چگونه می‌توان با استفاده از این فرآیند در فتوگرامتری عمارت سعدیه به‌عنوان نمونۀ موردی به اطلاعات معماری قابل استناد و معتبر دست یافت؟ روش پژوهش، کیفی و مبتنی‌بر موردپژوهی است. نتایج پژوهش، نموداری کاربردی شامل «پیش‌فرآیند»، «توجیه» و «ارزیابی و تحلیل» است که برای کار بر روی عکسهای تاریخی غیرمتریک انطباق لازم را یافته است. دقت کارِ تصحیح عکسهای تاریخی، به‌ویژه از آثار تخریب‌شدۀ معماری ایران و خطاهای احتمالی در فرآیند تصحیح در سه بخش شامل خطاهای «رقومی‌سازی»، «انتخاب نقاط مرجع» و «تخمین و محاسبۀ اندازه‌های مرجع» دسته‌بندی و تشریح شدند. این خطاها می‌توانند با استفاده از «تکرار فرآیند با استفاده از روش‌های تخمین گوناگون»، بهره‌گیری از «داده‌های موازی در سایر عکسهای موجود» و استفاده از «میانگین به‌عنوان روشی برای یافتن بیشترین دقت در اندازه‌های مرجع» در شرایط پیچیده به کمترین میزان خود برسند. نتایج کار برروی عکسهای موجود از عمارت تاریخی سعدیه به‌عنوان نمونۀ عملیِ مطالعه، کارایی و صحت فرآیند را نشان می‌دهد.
منبع: اسدپور, علی. (1402). کاربست فتوگرامتری عکسهای تاریخی در مستندنگاری بناهای تخریب‌شده (نمونۀ موردمطالعه: عمارت تاریخی سعدیه). پژوهش های باستان شناسی ایران, 13(36), 355-383. doi: 10.22084/nb.2022.25574.2444
جهت دانلود این مقاله بر روی لینک مقابل کلیک کنید: NB_Volume 13_Issue 36_Pages 355-383